Biggencastratie stoppen in 2018: hoe ver staan we daarmee?

Beschrijving

Chirurgische castratie van mannelijke biggen is een effectieve manier om berengeur te reduceren. Het vergemakkelijkt ook het management omdat het agressief en seksueel gedrag bij beren en eventueel ook ongewenste dracht bij de gelten helpt te voorkomen (Patterson & Lightfoot, 1984). Berengeur - die bij een klein deel van de mannelijke varkens voorkomt - is een afwijkende, en dus ongewenste geur die kan vrijkomen wanneer vlees of vet van intacte beren wordt verhit. In veel landen worden mannelijke varkens daarom chirurgisch gecastreerd voor ze de leeftijd van 7 dagen bereiken. Tot voor kort werd deze castratie meestal uitgevoerd zonder pijnbestrijding of verdoving. Zowel omwille van dierenwelzijn als omwille van productie-efficiëntie is er vraag om over te schakelen naar niet gecastreerde varkens. Intacte beren groeien efficiënter en hebben een hoger vleespercentage in vergelijking met bargen (Prunier et al., 2006). Hoewel het onderzoek omtrent dit onderwerp al in de jaren 70 van start ging, zijn meerdere obstakels voor succesvolle omschakeling nog steeds actueel. In België startte de discussie over alternatieven voor onverdoofde chirurgische castratie reeds in 2001, waarbij een akkoord werd gesloten om vanaf 2006 te starten met alternatieven. De deadline werd niet gehaald omdat de alternatieven in de praktijk toen niet uitvoerbaar bleken. Sinds 2010 gaat de discussie ook verder op Europees niveau met een verdrag dat in Brussel werd ondertekend. In dit verdrag verklaart de varkenssector dat ze akkoord gaat met een vrijwillige castratie-stop tegen januari 2018. Als eerste stap werd er afgesproken om vanaf januari 2012 over te schakelen naar castratie met pijnbestrijding en/of verdoving. In dit verdrag staat echter ook beschreven dat verschillende randvoorwaarden vervuld moeten zijn, namelijk dat de alternatieven praktisch en economisch haalbaar moeten zijn. Castreren met pijnbestrijding en/of verdoving worden eerder als korte termijn oplossingen gezien. Het geeft de varkenshouders de mogelijkheid om bargen te produceren volgens een vertrouwd productieproces, met een gekende eindkwaliteit, namelijk zonder berengeur en zonder het typische berengedrag (agressief en seksueel gedrag). Nadeel is echter dat het extra arbeid, kosten en complexiteit met zich meebrengt en de moeilijkheid om correcte toepassing te controleren. Enkel de combinatie van verdoving en pijnbestrijding wordt als verbetering van het dierenwelzijn beschouwd. Omschakeling naar intacte beren en immunocastraten is enkel mogelijk als deze alternatieven door de markt geaccepteerd worden. Deze alternatieven hebben als pluspunt dat ze ook voor de varkenshouders een voordeel kunnen betekenen, aangezien de productie van intacte beren en immunocastraten efficiënter is in vergelijking met de productie van bargen. Om de productie van intacte beren mogelijk te maken, moet er echter nog verder gezocht worden naar oplossingen voor de reductie van berengeur en moet er vooral een betrouwbare, objectieve detectiemethode beschikbaar zijn om karkassen met berengeur te identificeren. Daarnaast zal er via het management ingespeeld moeten worden op de karkas- en vleeskwaliteit van de intacte beren en eventuele gedragsproblemen. Immunocastratie biedt een oplossing voor de problemen die kunnen optreden bij de productie van intacte beren. Het knelpunt voor verdere omschakeling naar immunocastratie blijft de marktacceptatie in de meeste Europese landen. Onderzoek rond de acceptatie van immunocastraten bij consumenten is niet eenvoudig en de resultaten zijn niet eenduidig. Daarnaast moet er ook duidelijkheid komen over de acceptatie van immunocastratie binnen de sector en dan voornamelijk bij de slachthuizen, vleesverwerkende bedrijven en retailers in de verschillende Europese landen. Een goede doorstroom van correcte en duidelijke informatie doorheen de keten is daarvoor van groot belang.

Periode	19-mei-2017
Gehouden op	ILVO, België