Bodemverdichting in kaart brengen en verhelpen in een wijzigend klimaat

Algemeen kader

In de Vlaamse akkers is er verdichting van de bodem vastgesteld op meer dan de helft (51%) van de onderzochte punten. Van al de onderzochte Europese landen en regio's hoort Vlaanderen daarmee bij de meest verdichte. Overheen alle bemonsterde punten in de Europese lidstaten scoren gemiddeld 36% bodems als problematisch verdicht.  Aangezien de evolutie naar grotere en zwaardere landbouwmachines doorheen heel Europa te zien is moet de verklaring voor de sterkere ondergrondverdichting in Vlaamse landbouwbodems wellicht gezocht worden in het aanzienlijk areaal aan laatruimende gewassen  en de vele kleine percelen. Ongeveer 60% van de verdichting komt door menselijke activiteit. Het EJP soil SOILCOMPAC project had tot doel om verdichting te kwantificeren en om mogelijke remedies te zoeken. 

Onderzoeksaanpak

Bij gebrek aan een systematische en uitgebreide inventarisatie van de verspreiding en ernst van ondergrondverdichting in Europa, analyseerden de onderzoekers eerst de bodemdichtheidsdata uit bestaande grootschalige monitoringscampagnes in verschillende Europese lidstaten (Duitsland, Frankrijk, Denemarken, Ierland en Vlaanderen (BE)). Als een bodem eenmaal verdicht raakt bestaan er verschillende mitigerende maatregelen. In het onderzoeksproject werd gefocust op de vraag welke maatregelen lokaal toepasbaar zijn, hoe lang ze doeltreffend blijven en onder welke omstandigheden ze het beste gebruikt worden. De antwoorden werden gezocht via een literatuurstudie.  

Relevantie/Valorisatie

Drie resultaten leveren stof tot nadenken (en handelen): 1) biologische herstelmaatregelen werken gunstiger dan mechanische; 2) bodemverdichting valt in de meeste gevallen nooit meer helemaal terug te draaien; 3) er is meer onderzoek nodig naar diepwortelende gewassen, al dan niet in combinatie met diepe bodembewerking. De conclusie is alvast dat bodemverdichting door landbouwvoertuigen een van de grootste bedreigingen voor de gewasproductiviteit en voor het ecologisch en hydrologisch functioneren van de bodem. Vooral ondergrondverdichting, dat is verdichting van de bodem op meer dan 30cm diepte, wordt als problematisch ervaren voor de functionering en productiviteit van de bodem. 

Financiering
EU Horizon2020