Gedistribueerde digitale infrastructuur voor wetenschappelijke collecties in Vlaanderen

Algemeen kader

DiSSCo Europe is al sinds 2017 actief en vertegenwoordigt de grootste formele overeenkomst ooit tussen natuurhistorische musea, botanische tuinen, dierentuinen, universiteiten en andere instellingen in Europa. Dit project beoogt een onderzoeksinfrastructuur van wereldklasse voor het fysiek en digitaal beheren van alle Europese natuurwetenschappelijke collecties d.m.v. een uniform en overkoepelend management-en toegangsbeleid.

Naast DISSCo-Europe werd in 2020 het zijproject DiSSCo-Vlaanderen opgestart, dat zich richt op de biologische, antropologische en geologische collecties in 14 Vlaamse wetenschappelijke instellingen, waaronder ILVO. In de meeste gevallen betreft dit het vrijwaren van kleinere laboratorium- en verweesde collecties, maar daarnaast zijn er ook belangrijke referentiecollecties. Voor ILVO zijn dat o.a. vis-otolieten, macrobenthos, microbiële collecties, bodemstalen en zaden. 

Vanaf 2025 participeert ILVO ook in het vervolgproject DISSCo-Flanders 2, waar nog meer Vlaamse wetenschappelijke instellingen bij betrokken zijn.

 

Onderzoeksaanpak

Binnen ILVO werd in eerste instantie een up-to-date inventaris opgemaakt van de 15 collecties gespreid over de vier ILVO eenheden en werden >560,000 items gecatalogeerd. Ongeveer 95% daarvan zijn vis-otolieten. Andere belangrijke collecties zijn de >21,000 voedsel- en plant-gerelateerde items binnen onze microbiële collecties. Daarnaast beheert ILVO een aantal kleinere collecties, o.a. insecten, macrobenthos referentiemateriaal, bodemstalen, kweekzaden en azalea cultivars, en de moleculaire (DNA en eDNA) stalen die bij al deze collecties behoren.

Ten tweede ontwikkelde ILVO een eigen Collectiebeheersysteem (CBS), een webgebaseerde oplossing om alle ILVO collecties FAIR - vindbaar, toegankelijk, uitwisselbaar en herbruikbaar - te maken. In het vervolgproject DISSCo-Flanders 2 (2025-2028) zal ILVO vooral inzetten op de incorporatie van 3D-beelden in het CBS.

Relevantie/Valorisatie

Met het eigen ontwikkelde CBS kunnen de data en collecties van ILVO snel en eenvoudig opgepikt worden via andere CBS-systemen die binnen DISSCo-Europe ontwikkeld worden. Het ILVO-CBS is bovendien dusdanig ontwikkeld dat het makkelijk door andere instellingen kan worden overgenomen voor het beheer van hun collecties. Door het incorporeren van 2D en 3D-beelden in het ILVO-CBS binnen DISSCo-Flanders 2 wordt het mogelijk om materiaal digitaal te delen en soortmateriaal te bestuderen zonder fysieke handeling, waardoor het risico op beschadiging van belangrijk referentiemateriaal kan vermeden worden.

Financiering
FWO - Fonds Wetenschappelijk Onderzoek