Gentse Gronden - tentoonstelling stedelijk landbouwpatrimonium Gent

Algemeen kader

Het in 2023 verdedigde ILVO-UGent doctoraat van Hans Vandermaelen dat ondermeer via een cartografische analyse het (agrarisch?) gebruik van publieke gronden in Oost-Vlaanderen uitspit, is een aanleiding geweest voor museum STAM om de tentoonstelling ‘Op Gentse Gronden’ (werktitel) te realiseren. Men vertrekt vanuit een bijzondere historische erfenis: het omvangrijke eeuwenoude stedelijk landbouwpatrimonium van Gent. De tentoonstelling biedt een heel concrete inkijk in de voortdurend veranderende plaats van landbouw in de verstedelijkende samenleving, vanaf de late middeleeuwen tot op de dag van vandaag. ILVO is partner om de tentoonstelling inhoudelijk mee te stofferen. 

Onderzoeksaanpak

Het tentoonstellingstraject wordt opgezet rond een aantal deelthema’s die de relatie tussen landbouw en de stedelijke samenleving bevragen: erfgoed, voeding, sociale zorgen, kapitaal en landschapsecologie. Samen beschrijven de thema’s veranderingen in het gebruik van het stedelijk landbouwpatrimonium in vier tijdsperiodes: pre-1800, 1800-1950, 1950-2000 en de 21ste eeuw. Binnen dit langetermijnskader ligt de focus op Gent en de ruimere regio Oost-Vlaanderen met uitlopers in West-Vlaanderen, Zeeuws-Vlaanderen en Brabant. De geschiedenis van het huidige Gentse OCMW-grondenpatrimonium vindt zijn oorsprong in  de middeleeuwen wanneer rijke patriciërsfamilies en kerkelijke liefdadigheidsinstellingen veel landbouwgrond en hoeves verwerven. Na de Franse revolutie komt dit patrimonium in handen van publieke armenhospitalen (het huidige OCMW).

Relevantie/Valorisatie

Naast een fysieke tentoonstelling in het STAM (maart-augustus 2024) wordt een uitgebreide reeks activiteiten uitgewerkt, waaronder fietstochten, lezingen en workshops. Beide zijn gericht op het faciliteren van een maatschappelijk debat over de toekomstige relatie tussen landbouw en stad in de 21ste eeuw. Het STAM-team verzorgt de publiekswerking rond de tentoonstelling, waaronder een programma voor scholen. Een deel van het maatschappelijk debat en de samenwerking met hoger onderwijs krijgt vorm via een samenwerking met de Gentse Stadsacademie.