Insleep van pathogenen via stuifmeel, bijen en bijenteeltproducten: identificatie van risico ter bescherming van plant en pollinator

Centrale onderzoeksvraag/doel

Het project Fod-APIRISK mikt op een verbeterde bescherming tegen ziekten, van zowel de bijen als de door bijen bestoven planten. Het project heeft inmiddels het risico ingeschat van insleep van (quarantaine) pathogenen via de bestuiving met in het buitenland aangekocht pollen. Door de achteruitgang van de wilde bijen en de toenemende wintersterfte van gedomesticeerde honingbijen en de hiermee gerelateerde bestuivingscrisis in de land- en tuinbouwsector, is de laatste jaren de internationale handel in stuifmeel, bestuivende insecten - zijnde (honing-)bijen en hommels - en bijenteeltproducten voor kweek van bestuivers toegenomen. Het project heeft duidelijk aangetoond dat deze praktijk effectief een ernstig risico vormt voor zowel de plantengezondheid - door de potentiële insleep van uitheemse plantpathogenen-, als de dierengezondheid door de insleep van bijenpathogenen. Er zijn aanbevelingen opgesteld die in hoofdzaak controles op aanwezige risico's omvatten met betrekking tot de invoer van buitenlandse stuifmeel, bestuivers en bijenteeltproducten.

Onderzoeksaanpak

Door de combinatie van een specifieke diagnostiek voor gekende plant- en bijpathogenen met een metagenoomanalyse hebben we een duidelijk overzicht gekregen van alle aanwezige ziekteverwekkende micro-organismen op ingevoerd stuifmeel en bijen. Op basis hiervan is een risicoanalyse uitgevoerd omtrent het gebruik van buitenlandse bestuivers/stuifmeel/bijenteeltproducten. Op termijn biedt dit onderzoek een basis om nieuwe pathogenen snel te identificeren en de herkomst ervan vast te stellen.

Relevantie/Valorisatie

Het diect nu van dit project ligt voor de hand: het eindeverslag bevat onderbouwde algemene aanbevelingen, en ook specifiek het advies rond het verbieden of het opstellen van een inspectieplan op geïmporteerd pollen dat direct gebruikt wordt in de bestuiving van fruitteeltgewassen. Op die manier beperkt de sector het risico op insleep van plantpathogenen die een fytosanitair risico vormen (met  gevaar op productieverliezen). De export vanuit ons land wordt ook beter gevrijwaard.

Financiering
FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de voedselketen en Leefmilieu