Kennisplatform voor het evalueren van het risico van bisfenolen op de darmmicrobiota en de rol in het obesogene fenotype: de zoektocht naar biomerkers

Algemeen kader

Hoe, dus via welke methode, kan men het risico voor kinderen inschatten wanneer zij via hun voeding  blootgesteld worden aan bisfenolen? De nadruk ligt daarbij met name op de effecten op de darmflora en de zoektocht naar biomerkers in functie van obesitas. Bisfenol A (afgekort BPA) wordt gebruikt bij de aanmaak van plastics die op hun beurt worden aangewend voor materialen die in direct contact komen met voeding, bij voorbeeld verpakkingen, keukenapparatuur, coating van metalen blikken, … Men weet dat de mogelijks hormoonverstorende molecule negatieve effecten kan hebben op vlak van voortplanting en ontwikkeling, immuniteit, alsook cardiovasculaire én metabole systemen. Hoewel vandaag de dag veel BPA-vrije producten worden geproduceerd, worden structuuranalogen gebruikt met gelijkaardige, negatieve effecten, allen met mogelijk obesogeen effect. In dit inmiddels afgelopen Europees project zijn er veel verzamelde data, tools en mogelijke biomerkers ontwikkeld en uitgewisseld die voortaan kunnen worden gebruikt om een mogelijke correlatie te achterhalen tussen de geschatte blootstelling aan bisfenolen via het dieet enerzijds en de impact ervan op obesitas anderzijds.

Onderzoeksaanpak

Het project EFSA OBEMIRISK koos een collaboratieve en multidisciplinaire aanpak om wetenschappelijke gegevens te verzamelen voor het harmoniseren van risicobeoordeling en om trainingen te geven over de “next generation” risicobeoordeling. Die beoordeling baseert zich op kennis van de verstoring van het microbioom als robuuste biomerker in het kader van voedselveiligheid. De opzet van het project was als volgt: de implementatie van een experimenteel proefproject (werkpakket 1), het ontwikkelen van geoptimaliseerde en geharmoniseerde methodologieën (werkpakket 2), kennisverspreiding en implementatie van gevalideerde methoden door verschillende organisaties en de voedselveiligheidsinstellingen (werkpakket 3), en ontwikkeling en uitbouw van een “Know-How Risk Assessment Platform” op basis van de geharmoniseerde methodologieën, de verkregen gegevens en de gevalideerde modelleringsassociatie (werkpakket 4).

Relevantie/Valorisatie

Dit multidisciplinair project heeft bijgedragen tot de wetenschappelijke EFSA-beoordelingen door de kennis te vergroten betreffende bisfenolblootstelling, de impact ervan op het darmmicrobioom, op dysbiose en op obesitas. Enquêtes en analytische methodes zijn geharmoniseerd en gevalideerd, en  nutrigenomische biomerkers zijn geïdentificeerd. Protocollen en methodologieën voor chemische analyse (voedsel en biosamples), voeding (enquêtes en vragenlijsten), microbiologie (culturomics en metagenomics) en genreporterassay (AhR-Ligand) zijn toegepast en gedeeld. Resultaten zijn beschikbaar als open publicaties en databases voor het Consortium en de wetenschappelijke gemeenschap. Internationale workshops werden georganiseerd. Het verzamelen, vergelijken en integreren van data resulteerde in de opmaak en uitbreiding van een zogenaamde Obesity-BPA-MICROBIOTA knowledge platform database. De kennis, analyses en de integratieve aanpak kunnen worden geëxtrapoleerd naar andere voedingsmiddelen, leeftijdsgroepen, geografische gebieden en andere biomatrices.
Meer details zijn te lezen op: OBEMIRISK-Knowledge platform for assessing the risk of bisphenols on gut microbiota and its role in obesogenic phenotype: looking for biomarkers | EFSA (europa.eu) 

Externe partner(s)
INRA - Institut National de la Recherche Agronomique
Institute of Nutrition and Food Technology (INYTA) UNIVERSITY OF GRANADA
Lodz University of Technology (TUL)
University of Veterinary Medicine and Pharmacy in Kosice