Selectie en veredeling van soja voor Vlaamse teeltomstandigheden

Algemeen kader

Dit onderzoeksprogramma heeft tot doel om via veredeling aangepaste en rendabele sojarassen(Glycine max) te creëren voor Vlaanderen. De eenheid Plant (ILVO) ondersteunt met dit programma (sinds 2012) een optie van het beleid. Volgens het Actieplan Alternatieve Eiwitbronnen engageert BEMEFA, de Belgische beroepsvereniging van mengvoederfabrikanten, zich om vanaf 2015 enkel nog maatschappelijk verantwoorde soja in te voeren. Daarnaast moet de intensieve veehouderij in Vlaanderen zijn afhankelijkheid van eiwitbronnen van buiten de EU sterk inkrimpen. De lokale productie van soja past daarin. Sojateelt in Vlaanderen zal nooit volledig zelfvoorzienend zijn (de invoer van soja lag in 2010 op zo’n 800 000 ton), maar een areaal van 10 000 ha (vergelijkbaar met het areaal erwten in België eind de jaren ’80) kan toch voor een belangrijke productie zorgen (5-10% van de beoogde invoer voor 2015).    

Onderzoeksaanpak

We beginnen met honderden genotypen en rassen in rijtjes uit te zaaien op verschillende zaaidata. Elk van deze rassen evalueren we. Vervolgens voeren we kruisingen uit tussen de meest beloftevolle ouders en trachten we om via single seed descent zo snel mogelijk zuivere lijnen te bekomen. Deze lijnen testen we in opbrengstproeven. Na een doorgedreven selectie melden we kandidaat-rassen aan bij het rassenonderzoek.   

Relevantie/Valorisatie

Soja biedt een aantal pluspunten ten opzichte van lokale eiwitgewassen zoals voedererwt en veldboon, nl. een hoger eiwitgehalte en een betere aminozuursamenstelling. Daarnaast kan een lokale teelt van soja zorgen voor een ruimere rotatie (met fixatie van luchtstikstof), houdt het de nutriëntenkringloop op het bedrijf gesloten, verkleint het transportkosten en garandeert het een maatschappelijk verantwoorde en duurzame soja. Er zijn ook voldoende afzetmogelijkheden in Vlaanderen voor de verwerking van sojabonen. De valorisatie van soja-olie biedt een mogelijke productdifferentiatie voor de Vlaamse landbouw. Ook vanuit de biologische landbouw en de humane voedingssector bestaat een sterke vraag naar GMO-vrije soja.

ILVO neemt zich voor om de ontwikkelde rassen aan te bieden aan de zaadvermeerderingssector, die deze kan commercialiseren naar de teler. Sojarassen die aangepast zijn aan de Vlaamse omstandigheden bieden voor de teler een garantie voor een goede oogst met hoge kwaliteit. Daarnaast kan de veevoedersector en de verwerkende industrie voor humane voeding beschikken over duurzaam geproduceerde soja van eigen bodem.