Systeembenadering voor de beheersing van Fusarium oxysporum f.sp. lactucae in bladgroenten - FoSSy

Algemeen kader

Roteren met alternatieve (sla)gewassen zodat de pathogeen niet latent vermeerdert, blijkt één van de meest effectieve maatregelen om de vollegronds glassla-sector te beschermen tegen Fusarium oxysporum f.sp. lactucae (Fol). Dit besluiten onderzoekers na afloop van het project FOSSY. Tegen deze schimmelziekte bij sla, waarvan een nieuwe variant (fysio 4, kortweg Fol4) ingesleept was en zich vrij snel verspreidde in de vollegronds glassla-sector, waren geen afdoende controlemaatregelen beschikbaar. Via het principe van de systeembenadering wordt nu een pakket van maatregelen en technieken aangeboden aan de teler om Fol onder controle te houden. ILVO was voornamelijk betrokken bij de succesvolle ontwikkeling van specifieke detectietechnologie voor Fol4 en ondersteunde de projectpartners bij het gebruik van deze techniek in het bepalen van de insleep en verspreiding en in de evaluatie van beheersingsmaatregelen en waardplantresistentie. 

Onderzoeksaanpak

We ontwikkelden specifieke moleculaire detectietechnologie voor onder andere Fol4. Deze techniek werd samen met de projectpartners uitvoerig gebruikt in de evaluatie van biotoetsen met verschillende slarassen en alternatieve gewassen en in het realiseren van effectiviteitsproeven rond o.a. bodemontsmetting en gewasbeschermingsmiddelen. Met de detectietechnologie kregen we ook meer inzicht in de introductie- en verspreidingswegen van de schimmel, in de verdeling van Fol4 in de grond, en in de effectiviteit van hygiënemaatrelen. We identificeerden ook een nieuwe fysio (Fol4+) die in staat was om de snel geïntroduceerde partieel resistentie van sommige rassen te doorbreken.

Relevantie/Valorisatie

De sla-producerende sector in grond onder glas was in 2018 goed voor een omzet van 27,13 miljoen euro en behelsde 235 telers en 205 ha. Doordat tot 6 teelten per jaar worden uitgevoerd is het reëel areaal 682 ha kropsla. De teelt en de aanvoer op de veilingen was dalende ten gevolge van de acute en dramatische problematiek veroorzaakt door Fusarium. Het onderzoek heeft bijgedragen aan de beheersing van Fol door het identificeren van de meest effectieve maatregelen. De belangrijkste waren het respecteren van de voorgestelde hygiënemaatregelen, het afstemmen van de rassenkeuze op de aanwezige varianten, teeltrotatie en zo nodig het gebruik van grondstomen met onderdruk. Intensieve kropslateelt in grond zal terug mogelijk zijn wanneer nieuwe resistente rassen beschikbaar komen. Echter, telkens een nieuwe fysio deze doorbreekt kampt de sector met ernstige verliezen, nu grondontsmetting door regulering of door de energieprijs steeds minder een optie is. Hoewel het niet evident is, zal rotatie noodgedwongen dienen toe te nemen. Deze informatie werd naar de sector gecommuniceerd.

Financiering
VLAIO