Transitie naar een duurzaam voedingssysteem: verkennende studie via transdisciplinaire systeemaanpak

Algemeen kader

TRANSFOOD is een studieopdracht van de Vlaamse Milieu Maatschappij (VMM) in het kader van de Milieuverkenning (publicatie eind 2018). Het uitgangspunt daarbij is dat er systeemveranderingen nodig zijn om het milieu drastisch te verbeteren. De onderzoekers moeten in kaart brengen welke systeemveranderingen de grotere milieuverbeteringen kunnen genereren met zo weinig mogelijk afwenteling en zo veel mogelijk win-wins op socio-economisch, gezondheids- en ruimtelijk vlak. De milieuverkenning focust op het  energie-, mobiliteits- en voedingssysteem. ILVO neemt het deel 'voeding' voor zijn rekening.  

 

 

 

Onderzoeksaanpak

De aanpak beperkt zich tot een oefening in systeemdenken en een transdisciplinair onderzoek. De eerste moet de relaties en verbanden intern en extern aan het (voedsel)systeem identificeren en de aard van de relaties beschrijven. Tijdens de transdisciplinaire kenniscompilatie werken academische en maatschappelijke actoren samen om expertkennis en ervaringskennis bijeen te brengen.

Relevantie/Valorisatie

Dit zijn in een notedop enkele observaties uit het eindrapport: Het huidige voedingssysteem zorgt het hele jaar door voor een ruim en gevarieerd aanbod met voldoende en betaalbaar voedsel. Het is dus efficiënt en succesvol te noemen maar het lijkt tegen grenzen te lopen op niveau van productie en consumptie. Om de milieu-impact te verbeteren zijn het milieupotentieel en de mogelijke hefbomen en barrières in kaart gebracht van drie specifieke oplossingsrichtingen:(i) Anders eten, nl. met minder dierlijke producten, meer lokaal en seizoensgebonden producten en minder voedselverliezen, (ii) Systeemverbeteringen via het verhogen van de eco-efficiëntie via technologische innovaties, het sluiten van kringlopen en het verminderen van voedselverliezen op productie- en distributieniveau, en (iii) systeemveranderingen via het toepassen van agro-ecologische principes, het uitvoeren van multifunctionele diensten en nieuwe voedingssystemen met minimaal gebruik van grond. Er zijn vijf aandachtspunten geformuleerd: (1) het inzetten op een langetermijnvisie van het voedingssysteem, (2) het herzien van het huidige wetgevend en beleidskader, (3) blijvend inzetten op innovatie en kennisontwikkeling, (4) het belang van samenwerking en dialoog tussen de betrokken actoren, zeker op ketenniveau en (5) het beter informeren van de consument en maatschappij rond voeding.