Development of an entrepreneur scan as a driving force for sustainable Farming

Om te voldoen aan de uitdagingen van duurzame landbouwontwikkeling is het niet langer voldoende voor landbouwers om een vakman te zijn. Ondernemers- en managementvaardigheden worden steeds belangrijker. Landbouwers zijn dus genoodzaakt om zich verder te professionaliseren in het domein van ondernemerschap. Het huidige onderzoek heeft als doel om het complexe multidimensionale concept van ondernemerschap te operationaliseren in een context van duurzame landbouw, en een ondernemersscan te ontwikkelen en te valideren voor het ondersteunen en begeleiden van ondernemerschap van landbouwers. Na validatie is het ultieme doel om de scan ter beschikking te stellen van voorlichters en discussiegroepen in de land- en tuinbouw, waar deze gebruikt kan worden als 'stand-alone' instrument, of geïntegreerd kan worden in ISA ('Integrated Sustainability Assessment') tools om ondernemerschap te stimuleren als drijvende kracht voor duurzame landbouw. Om de ondernemersscan te ontwikkelen en te valideren, werd een 'mixed methods' design gevolgd, bestaande uit een initiële fase van kwalitatieve dataverzameling en -analyse, gevolgd door een fase van kwantitatieve dataverzameling, -analyse en interpretatie. De wetenschappelijke waarde van de scan werd gegarandeerd door zich te baseren op kennis van experten en wetenschappelijke literatuur, terwijl de praktische en lokale relevantie bereikt werd door te steunen op stakeholder participatie doorheen het volledige ontwikkelingsproces.

De ondernemersscan is hiërarchisch gestructureerd volgens acht thema's, die verder onderverdeeld zijn in zestien indicatoren. De acht thema's zijn: 1. Visie-Strategie, 2. Planning-Organisatie-Controle, 3. Netwerking-Samenwerking, 4. Risicomanagement, 5. Opportuniteiten erkennen en realiseren, 6. Zoek- en leergedrag, 7. Innovatie en 8. Vakmanschap.

De optie werd genomen om de thema's en indicatoren te integreren in een multi-level radar grafiek, welke een communicatieve voorstelling is voor complexe indicatorensets. Op elk niveau kan de landbouwer zijn sterkten en zwakten detecteren, en zijn scores vergelijken ten opzichte van de gemiddelde scores van een referentiegroep. Na een initiële test- en validatiefase op een 50-tal melkveebedrijven, werd het gebruik van de scan geëvalueerd als een instrument voor het opzetten van een leertraject. Dit gebeurde in een pilootproject met twee discussiegroepen in de Vlaamse melkveehouderij, waaraan telkens 11 melkveehouders deelnamen. Het verder testen en valideren van de scan in verschillende land- en tuinbouwsectoren is aangewezen. Ook het potentieel voor integratie van de ondernemersscan in ISA tools dient nog verder te worden geëxploreerd.