Eindrapport IMAGO: Een toolbox voor gebiedsgerichte processen in de open ruimte

Open ruimte in Vlaanderen staat steeds meer onder druk. Het vrijwaren van die open ruimte is een belangrijk thema voor de Vlaamse plattelandsgebieden. Open ruimte laat zich moeilijk begrenzen door administratieve, sectorale en planologische afbakeningen. Er is nood aan gebiedsgerichte en geïntegreerde open ruimtepartnerschappen om het behoud en een kwalitatieve ontwikkeling van de open ruimte te garanderen. Het ILVO heeft, in samenwerking met de vakgroep Publieke Governance, Management en Financiën (UGent) en de vakgroep Landbouweconomie (UGent), het IMAGO-project (geIntegreerde Methodiek voor Actiegerichte GebiedsOntwikkeling) uitgevoerd in twee plattelandsgebieden in Vlaanderen (Brugse regio en Mechelse regio). Onderzoekers gingen via actie-onderzoek op zoek naar praktische tools waarmee plattelandsactoren aan de slag kunnen om gebiedsgerichte processen in de ruimte op te zetten en uit te voeren.

Via actie-onderzoek werd theoretische en praktische kennis gebundeld en werden wetenschappelijke inzichten vertaald naar praktisch bruikbare tools. IMAGO biedt een toolbox vol inspiratie om in je gebied aan de slag te gaan. Zo maak je letterlijk en figuurlijk (open) ruimte in je gebied. De vijf tools versterken elk op een andere manier gebiedsgerichte processen. Zo helpt de VERKEN-tool om het gebied in kaart brengen en dynamieken te begrijpen. De SPEEL-tool reikt je een methode aan om op een interactieve manier na te denken over het behouden en versterken van je gebied. De DEBATTEER- en EVALUEER-tool gaan het debat aan over de bestuurskracht voor open ruimte en evalueren lopende processen. Tot slot biedt de instrumentenatlas van de COMBINEER-tool je een overzicht van het huidige Vlaamse instrumentarium dat de open ruimte maakt. De tools zijn bruikbaar voor verschillende doelstellingen en inzetbaar in gebiedsgerichte processen. Op basis van je eigen doelstelling of behoefte kan je zelf aan de slag gaan met de IMAGO-toolbox. Een handleiding voor elke tool helpt je hierbij op weg. Daarnaast zijn er ook uitgewerkte voorbeelden uit de twee pilootgebieden uit het IMAGO-project. Je kan de toolbox, de handleidingen en de voorbeelden terugvinden op de website: www.imagotoolbox.be.

De vijf IMAGO-tools dragen bij tot een oplossing voor een aantal concrete problemen of knelpunten op het terrein. Het spreekt voor zich dat de IMAGO-tools niet op alle problemen of vragen m.b.t. gebiedsgerichte processen in de open ruimte een oplossing zullen kunnen bieden. Uit de ervaringen in de pilootgebieden blijkt wel dat de tools gebiedsgerichte processen concreet kunnen versterken en verrijken. Tegelijk leiden de nieuwe inzichten en de dynamische discussies ook tot een meerwaarde op langere termijn. In de toekomst zal de toolbox zeer breed gecommuniceerd worden naar mogelijke gebruikers en worden de tools verder uitgetest en toegepast in andere gebieden.
Het IMAGO-project leverde ook een twaalftal “verhalen uit de open ruimte” op, waarmee we via storytelling een selectie van de rijke data over open ruimte dynamiek toegankelijk en tastbaar maken. Deze verhalen zijn een lichte synthese van problemen en kansen bij gebiedsgerichte processen in de open ruimte die naar boven gekomen zijn tijdens het IMAGO project, met kadering, nuancering, quotes en anekdotes uit de pilootgebieden.