The pursuit of agroecological principles by Flemish beef farmers: Advancing towards a body of thought for sustainable food systems

De rundvleessector in Vlaanderen wordt geconfronteerd met toenemende economische onzekerheid en maatschappelijke kritiek. Agro-ecologie wordt geregeld naar voren geschoven als alternatief, maar wat dat precies inhoudt in deze context is grotendeels onontgonnen terrein. Dit doctoraatsonderzoek had tot doel de relevantie van agro-ecologie voor de Vlaamse rundveehouderij te onderzoeken. 690 verschillende agro-ecologische praktijken werden geclusterd in 36 “actiepaden” die boeren kunnen volgen om een bepaald principe op een landbouwbedrijf na te streven. Op basis van deze actiepaden werden vleesveehouders ook vergeleken en gegroepeerd, waaruit duidelijk werd dat agro-ecologie op diverse manieren en in verschillende gradaties in de praktijk kan worden gebracht.
De doelen en opvattingen van de boeren zelf bleken duidelijk bepalend voor hun beslissingen en dus de manier waarop hun bedrijf effectief functioneert, maar zo ook is het economisch systeem waar boeren in ingebed zijn en ook reproduceren in hun activiteiten Dat systeem legt ernstige beperkingen op aan hun vermogen en bereidheid om agro-ecologie in de praktijk te brengen. We stelden echter ook vast dat de “vrijheid van de markt” de boeren toelaat te onderhandelen, alternatieve partners te zoeken, hun productiemiddelen te herschikken en/of samen te werken met anderen. De lucht in het systeem is echter beperkt. Ook alternatieve markten en samenwerkingen zijn onderhevig aan competitieve dynamieken. Het is dus noodzakelijk om reële en wenselijke alternatieve sociale organisatievormen te ontwikkelen om voedsel te produceren en te verdelen, een inspanning waarin boeren, activisten en wetenschappers en beleid een actieve rol kunnen spelen. Door deze tegenstellingen bloot te leggen draagt deze scriptie bij aan het versterken van het gedachtegoed en de praktijk van voedselsysteemtransformaties.