Uitwerking van een regionaal composteringsproject in het Grenspark Groot Saeftinghe

Het vermenigvuldigen, opschalen en verankeren van bestaande, kleinschalige composteringsprojecten in het Grenspark Groot Saeftinghe houdt heel wat uitdagingen en vraagstukken in. Welke lessen werden er precies getrokken uit het eerdere project? Wat is precies het beoogde doel, en op welke termijn? Hoe breid je het concept uit van een handvol overtuigde landbouwers naar een grote groep (gangbare) landbouwers die mogelijk nog niet vertrouwd zijn met lokale compostering? Hoe groot is de groep landbouwers met interesse? Welke biomassastromen bestaan er in het Grenspark en zijn die geschikt en beschikbaar? Wat zegt het wetgevend kader aan beide kanten van de landsgrens over de mogelijkheden voor lokale compostering op basis van lokale biomassastromen? Heel vroeg in het traject bleken er ook veel inhoudelijke vragen te bestaan over compost en composteren op zich. Wat is hoogkwalitatieve compost precies? Hoe maak je dat? En wat is het verschil met bokashi en fermenteren?

Het rapport bestaat uit twee grote delen. Het deel “Thematische verdieping” (hoofdstuk 3) voorziet de nodige inhoudelijke bagage om bovenstaande vragen te kunnen aansnijden. Verschillende aspecten komen hierbij aan bod. In een eerste deelhoofdstuk komen een aantal elementaire natuurlijke bodemprocessen aan bod en wordt ook besproken hoe die zich in de landbouw manifesteren. Deze korte kennismaking vormt de basis voor het deel dat daarop volgt en waarin verschillende organische bemestingsvormen worden besproken. Hierbij worden ook de verschillen duidelijk tussen composteren, fermenteren en rechtstreekse toepassing van biomassastromen. Het laatste deelhoofdstuk bespreekt een reeks potentiële voordelen die aan het gebruik van kwalitatieve compost zijn gekoppeld, zowel op boerderijniveau als op maatschappelijk/beleidsmatig niveau.

In het deel “Naar een composteringsconcept Grenspark Groot Saeftinghe” (hoofdstuk 4) wordt de thematische informatie uit het eerste deel naar de regio van het Grenspark vertaald. Dit deel begint met een analyse van de startsituatie zoals die bestond eind 2023. De daarbij verzamelde inzichten waren voorwerp van debat in een SWOT- en stakeholderanalyse die in een tweede deelhoofdstuk worden besproken. Het derde onderdeel wierp een eerste blik op de toekomst en schetst verschillende scenario’s met elk hun voor- en nadelen, kansen en bedreigingen. Tot slot volgt een screening van de aanwezige biomassastromen en een screening van het wetgevend kader.

Het rapport wordt afgesloten met conclusies en aanbevelingen voor de verdere ontwikkeling van het composteringsconcept Grenspark Groot Saeftinghe.